محققان در مطالعه جدیدی مدعی شدهاند که اگر انسان خودش را به ورطه نابودی نیندازد و موفق شود که حداکثر استفاده را از انرژیهای تجدیدپذیر داشته باشد، احتمالا تا 200 سال دیگر به یک موجود میانسیارهای تبدیل میشود. یعنی علاوه بر زمین، در سایر سیارات هم حضور پیدا خواهد کرد.
پژوهشگران در مقاله جدیدی که بهصورت پیشچاپ در arXiv منتشر شده، میگویند انسانها برای ترک زمین باید به شکل قابل توجهی میزان استفاده از انرژیهای هستهای و تجدیدپذیر را افزایش دهند و در عین حال مراقب باشند که از این انرژیها برای اهداف نامناسب استفاده نشود. بشر در دهه آینده با شرایط حساسی روبرو خواهد شد که اگر با موفقیت بتواند از آن عبور کند و سوختهای فسیلی را کنار بگذارد، ممکن است شانس حضور در سیارههای جدید را پیدا کند.
مقیاس کارداشف چه میگوید؟
«جاناتان جیانگ»، محقق ارشد این پژوهش از آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا میگوید: «زمین یک نقطه ریز در احاطه تاریکی است. درک فعلی ما از فیزیک میگوید ما با منابع محدود در این سنگ کوچک گیر افتادهایم.» بر اساس مقیاس کارداشف، تمدنهای نوع اول میتوانند از همه انرژیهای موجود در سیاره خود، از جمله همه منابع انرژی زمینی و انرژیهایی که از ستارهشان میگیرند، استفاده کنند.
اگرچه انسانها هنوز به آستانه تمدن نوع اول نرسیدهاند، اما میزان مصرف انرژی در زمین هر ساله در حال افزایش است. این افزایش مصرف انرژی نه تنها به محیط زیست سیاره آسیب میزند، بلکه خطراتی مثل تولید و استفاده از بمبهای هستهای را به وجود میآورد. یکی از دلایلی که باعث شده تاکنون هیچ تمدن دیگری را در جهان نبینیم، احتمالا همین تهدید است.
اگر زمین سیاره چندان خاصی نیست و پیدایش حیات هوشمندانه منحصر به کره خاکی ما نباشد، کهکشان باید پر از موجودات هوشمند میبود. با توجه به عمر چند میلیارد ساله کهکشان راه شیری، تمدنها باید با 10 برابر کردن انرژی مورد استفاده از ستاره خود به نوع دوم میرسیدند و بعد با دستدرازی به انرژی کل کهکشان وارد نوع سوم تمدنها میشدند و ما آنها را میدیدیم.
به همین خاطر، این احتمال وجود دارد که مجموعهای از رخدادها این موجودات هوشمند را از صحنه کیهان حذف کرده و اجازه رسیدن به سطوح بعدی تمدن را به آنها نداده باشد. از این رخدادها معمولا با عنوان «صافیهای بزرگ» یاد میشوند. جیانگ میگوید: «صافی بزرگ خود ما هستیم.» با وجود این که ما هنوز حتی به نوع اول تمدن نرسیدهایم، اما برخی کشورها به سلاح هستهای دست یافته و میتوانند نسل انسان را از هستی ساقط کنند.
انسان بر لبه چاقو حرکت میکند
جیانگ میگوید نکته مهم است که با جلوگیری از تخریب خود بتوانیم سطح مصرف انرژی را به سطحی برسانیم که روی چندین سیاره، حداقل در منظومه شمسی، حاضر شویم. با این حال، رفتن به سیارات دیگر نیازمند مقدار بسیار زیادی انرژی است که برای ایجاد کلونیهای کوتاه مدت و ساخت شهرهای بزرگ در این سیارات به آن نیاز داریم.
جیانگ و تیمش با پیروی از توصیههای سازمان ملل در زمینه تغییرات اقلیمی بهترین راه برای دستیابی به تمدن نوع اول را بررسی کردهاند. آنها میگویند تا زمانی که بشر سرعت حرکت به سمت انرژیهای هستهای و تجدیدپذیر را افزایش ندهد، برای پیشرفت در مقیاس کارداشف آسیب بسیار زیادی به زمین وارد خواهیم کرد.
این مطالعه رشد سالانه 2.5 درصدی در مصرف انرژیهای هستهای و تجدیدپذیر را فرض گرفته و دریافته که این انرژیها در 20 الی 30 سال آینده بهطور کامل جای سوختهای فسیلی را خواهند گرفت. منابع انرژی هستهای و تجدیدپذیر این پتانسیل را دارند که بدون فشار آوردن به محیط زیست پاسخگوی نیاز بشر باشند. بهعلاوه، اگر همین میزان از مصرف انرژی را ادامه دهیم، انسان تا سال 2371 به یک تمدن نوع اول تبدیل میشود.
جیانگ میگوید فرضهای زیادی در محاسبات آنها لحاظ شده و این پیشبینی میتواند حدود 100 سال خطا داشته باشد. بهعلاوه، در این محاسبات فرض شده که ما بتوانیم به روش ایمنی برای دفع زبالههای هستهای دست پیدا کنیم و افزایش توان در استفاده از انرژی تهدیدی به دنبال نداشته باشد. ولی اگر همهچیز درست پیش برود، با این روش میتوانیم آینده گونه خود را حفظ کنیم و کمکم به سیارات جدید برویم.